اختلال ساختگی نوعی اختلال روانشناختی است که باعث صرف زمان و هزینه‌های فراوان بهداشتی می‌شود. این دست افراد با جلوه دادن یک مشکل شدید و حاد به مراکز درمانی مختلف مراجعه کرده و کادر پزشکی را دچار سرگردانی می‌کنند. معمولا پس از انجام آزمایش‌های متعدد متوجه عدم وجود وضعیت خاص و یا اورژانسی می‌شوند. موضوع برای کادر پزشکی زمانی پیچیده‌تر می‌شود که با تغییر مشخصات فردی هیچ نوع سابقه پزشکی نیز یافت نکنند. هدف اصلی آن‌ها جلب توجه دیگران است. با این حال اختلال ساختگی با اهداف و اشکال مختلف ممکن است بروز پیدا کند. در ادامه به نشانه‌های تشخیصی، علل و درمان آن پرداخته‌ایم. برای بهبود حتما از خدمات مشاوره استرس استفاده نمایید.

منبع: اختلال ساختگی | تفاوت و راه تشخیص افتراقی اختلال ساختگی

اختلال ساختگی

در اختلال ساختگی فرد علائم یک اختلال جسمی یا روان شناختی را تقلید می‌کند. و به این ترتیب سعی در فریب دیگران دارد. افرادی که اختلال ساختگی را از خود بروز می‎‌دهند تلاش زیادی در جهت مخفی نگه داشتن دروغ‌ها و تقلیدهای خود می‌کنند؛ همین امر باعث می‌شود که حتی گاهی متخصصان نیز تحت تاثیر آن‌ها قرار بگیرند. با این حال پزشکان و روانشناسان مطلع این وضعیت را با توجه به علائم خاص افتراق می‌دهند.

برای درک تفاوت های این اختلال با اضطراب بیماری کلیک کنید.

علائم اختلال ساختگی

1- کسانی که به طور ساختگی علائم یک اختلال را تقلید می‌کنند؛ اغلب اطلاعات پزشکی زیادی دارند و با اصطلاحات تخصصی آشنا هستند. در نتیحه دانش آن‌ها در مقایسه با عموم مردم بیش از حد به نظر می‌رسد.

2- علائم اختلال آن‌ها اغلب مبهم یا متناقض است.

3- شرایط آن‌ها به دلایل نامشخص رو به وخامت می‌گذارد.

4- مشکلات آن‌ها اغلب به درمان‌های رایج موجود جواب نمی‌دهد و علائمی از بهبودی نمایان نمی‌شود.

5- آن‌ها اغلب از پزشکان و متخصصان مختلفی درخواست کمک می‌کنند و ممکن است در بسیاری از موارد از نام‌های جعلی برای معرفی خود استفاده نمایند.

6- آن‌ها معمولا به پزشکان اجازه نمی‌دهند تا با خانواده و نزدیکانشان صحبت کنند.

7- مبتلایان به اختلال ساختگی اشتیاق زیادی برای انجام آزمایش‌های مکرر از خود نشان می‌دهند.

8- آن‌ها شواهد متعددی از انجام عمل‌های جراحی یا اقدامات پزشکی گوناگون را نشان می‌دهند.

9- اغلب هنگام بستری شدن ملاقات کننده چندانی ندارند.

10- بیش از سایر بیماران با پزشکان و مسئولین بیمارستان‌ها بحث و مشاجره می‌کنند.

علل بروز اختلال ساختگی

متخصصان علت واحد و مشخصی را برای بروز اختلال ساختگی مطرح نکرده‌اند؛ زیرا آن‌ها بر این باورند که اختلال ساختگی از تعامل عوامل روانشناختی گوناگون پدید می‌آید. از جمله فاکتورهایی که در بروز اختلالات ساختگی تاثیرگذار هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

– تجربه هرگونه سوء استفاده جسمی، جنسی و روانی در گذشته

– تجربه بیماری های جدی در طول دوران کودکی

– از دست دادن یکی از عزیزان به واسطه مرگ یا جدایی

– اعتماد به نفس پایین یا نداشتن خودپنداره قوی

– دچار بودن به مشکلات و اختلالات شخصیتی

– دچار بودن به اختلال افسردگی اساسی

– تمایل به در تماس بودن با بیمارستان و مراکز پزشکی

تشخیص افتراقی اختلال ساختگی

افرادی که دچار اختلال ساختگی هستند مشکل خود را در قالب رفتارهای گوناگونی ابراز می‌کنند که موارد زیر از جمله آن‌هاست.

1- اغراق در علائم موجود

این افراد هنگامی که به یک مشکل جسمانی یا روانشناختی مبتلا می‌شوند علائم خود را بیش از حد و به طور اغراق آمیز بروز می‌دهند. در حقیقت آن‌ها خود را بیمارتر نشان می‌دهند. این افراد به صورت افراطی وضعیت شان را وخیم جلوه می‌دهند.

2- ادعاهای دروغین در مورد داشتن سوابق پزشکی

افرادی که به اختلال ساختگی مبتلا هستند به نزدیکان، دوستان یا متخصصین پزشکی اطلاعات غلطی در مورد سوابق بیماری‌های خود ارائه می‌دهند. برای مثال ممکن است ادعا کنند در گذشته به سرطان مبتلا بوده‌اند یا علائمی از بیماری‌های مختلف در آن‌ها وجود داشته است.

3- تقلید کردن علائم بیماری

این افراد ممکن است علائمی از اختلالات پزشکی یا روان شناختی را به دروغ تقلید نمایند و به این ترتیب دیگران را فریب دهند. برای مثال ممکن است بگویند درد زیادی می‌کشند یا تظاهر به تشنج یا بیهوشی کنند. تظاهرهای آن‌ها به گونه ایست که می‌تواند حتی پزشکان و متخصصان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

4- به خود آسیب زدن

مبتلایان به اختلال ساختگی ممکن است، دست به اقداماتی در جهت آسیب رساندن به خود بزنند تا بیمار به نظر برسند. برای مثال ممکن است از غذای مسموم استفاده کنند، خود را زخمی نمایند و یا بدون نسخه پزشک به مصرف داروهای غیرضروری روی بیاورند.

5- تجهیزات پزشکی را دست کاری می‌کنند

افراد دچار اختلال ساختگی احتمالا برای آنکه پزشکان تشخیص بیماری را برای آن‌ها مطرح کنند از ترفندهای گوناگونی استفاده می‌کنند. برای مثال تجهیزات پزشکی را دستکاری می‌نمایند. آلوده کردن نمونه ادرار یا خون از جمله اقدامات رایجی است که این افراد انجام می‌دهند.

درمان اختلال ساختگی

اگر فکر می‌کنید یکی از عزیزانتان به اختلال ساختگی مبتلاست و علائم بیماری او واقعی نیست؛ قبل از انگ زدن یا برچسب در مورد فریب کاری حتما باید با یک متخصص در حیطه سلامت روان مشورت کنید. متخصص با دریافت گزارش از جانب اطرافیان و انجام مصاحبه بالینی می‌تواند به تشخیص دقیقی در این باره دست پیدا کند.

پس از مطرح شدن اختلال ساختگی درمانگر به کمک جلسات خانواده درمانی کمک می‌کند تا  اعضای خانواده و نزدیکان بتوانند بهترین واکنش را در برابر بیمار داشته باشند. همچنین با پیگیری جلسات روان درمانی فردی و افزایش آگاهی در مورد علل بروز این رفتارها فرد می‌تواند به مرور زمان از سیکل معیوب تقلید بیماری رهایی پیدا کند و از روش‌های موثرتری برای جلب حمایت اطرافیان استفاده نماید.

درمان اختلالات همراه

اختلال ساختگی می‌تواند با مشکلات روانشناختی مثل افسردگی و اضطراب نیز همراه باشد، از این رو گاه درمان‌های ارائه شده همان درمان افسردگی است. از دیگر اختلالات همبود رایج وسواس فکری است؛ عدم درمان هر کدام از این مسائل موجب پیشروی و بدتر شدن وضعیت بیمار می‌شود. برای آشنایی بیشتر با بیماری وسواس کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال ساختگی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول